رستاخیز کلمات: اثری در دفاع از فرمالیسم نقدی بر کتاب رستاخیز کلمات: درس‌گفتارهایی دربارۀ نظریۀ ادبی صورتگرایان روس

author

  • عیسی امن‌خانی استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گلستان
Abstract:

برخلاف سنت استادانی چون فروزانفر، همایی، زرین کوب و ... ـ که عمدتاً به زندگی و اندیشۀ نویسنده/ شاعر می­پرداختند ـ برخی از آثار دکتر شفیعی­کدکنی خاص و متفاوت با این سنّت است چرا که جدای از محتوا و درونمایه به مسالۀ فرم و شکل آثار ادبی نیز توجه داشته، گاه کتاب (موسیقی شعر) یا مقالاتی کاملاً شکل­مدارانه (فرمالیستی) نوشته­اند. رستاخیز کلمات: درس­گفتارهایی دربارۀ نظریۀ ادبی صورتگرایان روس در این میان فرمالیستی­ترین اثر ایشان است که در آن نه تنها به معرفی فرمالیسم (تاریخچه، آموزه­ها و شخصیت­های تاثیرگذار آن) پرداخته شده است، بلکه برخی از مقالات ایشان که با الهام گیری از آراء آنها نوشته شده‌اند، نیز در آن گنجانده شده است. با تمام محاسنی که این کتاب (همانند تمام آثار دکتر شفیعی­کدکنی) دارد،  انتقاداتی نیز می­توان بر آن وارد ساخت. اصلی­ترین این انتقادات عبارتند از: 1. بیان ناقص (و شاید هم نادرست) زمینه/زمینه­های پیدایش فرمالیسم روسی 2. فقدان انسجام نظریه­های ارائه شده از سوی نویسندۀ کتاب 3. وجود برخی گزاره­های ابطال­ناپذیر و غیر­علمی در کتاب 4. و در نهایت گنجاندن فصل­هایی مانند«تکامل موتیف کوزه­گر در شعر خیام» که با فضای فرمالیستی کتاب رستاخیز کلمات تناسبی ندارند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

رستاخیز کلمات در شعر اخوان ثالث

کلمات در زبان روز مره معنای قاموسی خود را دارنداما همین که از هنجار عادی خود بگذرند، رستاخیز کلمات آغاز می شود. ادبیات و به ویژه شعر با عدول از هنجار آمیخته است. این ویژگی در ادبیات معاصراز جهات مختلف قابل بررسی است. اخوان ثالث که از شاعران نامدار و پر مخاطب ادبیات معاصر است در اشعار خود بیشتر از سایر شاعران معاصر رستاخیز کلمات را اعمال کرده است.مهم ترین جنبه ی رستاخیز کلمات در شعر او باستان گر...

15 صفحه اول

نقدی بر دیدگاه یوری روبین دربارۀ تفسیر کلمات «مزمل» و «مدثر» مقالۀ «رسول جامه به‌خود پیچیده»

یوری روبیناستاد بازنشستۀ دانشگاه تاوویو است که کتاب­ها و مقاله‌های متعددی پیرامون اسلام آغازین با تأکید بر قرآن، تفسیرقرآن و سیره و حدیث در مداخل دائره‌المعارف قرآن لایدن به چاپ رسانده است. یکی از مقاله‌های ایشان «رسول جامه به­خود پیچیده (تفسیر مزمل و مدثر)» است. روبین در این مقاله تفاسیر نوشته شده دربارۀ خطابات مزمل و مدثر را به سه دسته تقسیم کرده است؛ «تبیین‌های خنثی» که بدون هیچ دلیلی به بیا...

full text

بررسی کاربردی واژه رستاخیز در رمان "رستاخیز"ل. ن. تالستوی

آخرین رمان لف نیکلایویج تالستوی "رستاخیز" یک اثر فلسفی، عقیدتی و اجتماعی است که نویسنده مدت ده سال روی آن کار کرده است. رمان "رستاخیز" اثری انتقادی شدید درباره شرح حال قهرمان اصلی دمیتری ایوانویج نخلودف است که با توصیف شخصیت او نویسنده مسائل عقیدتی و اجتماعی سالهای 90-80 قرن 19 روسیه را برای خواننده به تصویر می کشد. مقاله إبتدا به تاریخچه شکلگیری رمان که موضوع آن برگرفته از یک جریان واقعی داد...

full text

رستاخیز در عهد عتیق و عهد جدید

اعتقاد به حیات اخروی در آیین یهود، از امور مسلم و قطعی است. مفاهیمی مانند رستاخیز، رجعت و ظهور منجی، روز داوری، تجدید حیات، باغ عدن و جهنم در عهد عتیق آمده است و دانستنی‌های فراوانی در متون مقدس یهود درباره‌ی مرگ و زندگی بازپسین دیده می‌شود. در مسیحیت نیز، مانند هر دین الاهی دیگر، اعتقاد به معاد و نجات انسان‌ها و سعادت جاویدان مورد اهتمام جدی است. این آیین بر پایه‌ی انتظار موعود یهودیت شکل گرفت...

full text

دورنمای رستاخیز در آموزه‌های قرآن و ادیان غیر ابراهیمی

از دیرباز اقوام بشر و ملل و نحل مختلف به این سؤال پاسخ‌های متفاوت و حتی متضاد داده‌اند: برخی را عقیده بر آن بوده است که مرگ نیستی کامل است و انسان به کلی معدوم می‌شود. بعضی به تناسخ قائل شدند و گفتند ارواح آدمیان پس از مرگ (فناناپذیری روح) به بدن جانور یا انسان گیاه، جامدات وارد شده و به زندگی خود در همین جهان ادامه می‌دهد، و جمعی کثیر که اغلب از سرچشمه تعالیم پیامبران سیراب شده‌اند جهانی دیگر ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 18  issue 2

pages  47- 67

publication date 2018-04-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023